Dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej zapewnia się opiekę i wychowanie w rodzinie zastępczej.

Dziecko pozostaje w rodzinie zastępczej do czasu, gdy nie ustąpią przeszkody uniemożliwiające sprawowanie opieki nad dzieckiem przez jego rodziców.
Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu.

Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:

1. rodzina zastępcza:
   1. spokrewniona – rodzeństwo, dziadkowie,
   2. niezawodowa – dalsza rodzina i osoby niespokrewnione,
   3. zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego oraz zawodowa specjalistyczna;
2. rodzinny dom dziecka.

Świadczenia pieniężne obligatoryjne:
Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka, na każde umieszczone dziecko, przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów jego utrzymania, nie niższe niż kwota:

• 694 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej;
• 1052 zł miesięcznie – w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka.
   

Dodatki do świadczeń
Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności przysługuje dodatek nie niższy niż kwota 211 zł miesięcznie na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania tego dziecka.

Świadczenia oraz dodatki przysługujące rodzinie zastępczej lub prowadzącemu rodzinny dom dziecka przyznaje się od dnia faktycznego umieszczenia dziecka odpowiednio w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka do dnia faktycznego opuszczenia przez dziecko rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.

Świadczenia oraz dodatki przyznawane są na wniosek odpowiednio rodziny zastępczej lub prowadzącego rodzinny dom dziecka. Do wniosku należy dołączyć niezbędną dokumentację, tj. m.in.:

1. odpis skrócony/zupełny aktu urodzenia dziecka,
2. w przypadku dziecka niepełnosprawnego – orzeczenie o niepełnosprawności dziecka,
3. w przypadku sierot i półsierot – akt zgonu rodzica/rodziców,
4. potwierdzenie zameldowania dziecka w miejscu zamieszkania rodziny zastępczej.

Do dodatkowych świadczeń przysługujących rodzinom zastępczym i prowadzącym rodzinny dom dziecka należą:

1. dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej – wzór wniosku w załączeniu;
2. jednorazowe świadczenie na pokrycie kosztów związanych z potrzebami dziecka przyjmowanego do rodziny zastępczej – wzór wniosku w załączeniu;
3. świadczenie na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki nad dzieckiem umieszczonym w pieczy zastępczej – wzór wniosku w załączeniu;
4. środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego (dotyczy rodzin zastępczych niezawodowych oraz rodzin zawodowych) – wzór wniosku w załączeniu;
5. świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu rodzinnego (dotyczy rodzin zawodowych) – wzór wniosku w załączeniu.